طراحی نواحی نوآوری دانشگاه های شهر تهران

به گزارش شهرداران نشست «برنامه­ ریزی و طراحی نواحی نوآوری دانشگاه ­های شهر تهران» با حضور سید مجید اسماعیل­ زاده، رئیس پارک علم­ و ­فناوری دانشگاه علم و صنعت، فرهنگ فصیحی، رئیس پارک علم و فناوری دانشگاه امیرکبیر، جواد تقی ­زاده فیروزجایی، معاون فناوری و نوآوری دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی، علی فرنام، مدیر گروه عمران و شهرسازی مرکز تحقیقات مجلس شورای اسلامی­، مصطفی سیادت موسوی، رئیس ناحیه نوآوری دانشگاه علم و صنعت، مهدی حمزه ­نژاد، رئیس دانشکده شهرسازی و معماری دانشگاه علم و صنعت، مهدی خاک­زند، معاون پژوهشی دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه علم و صنعت و احمد خلیلی، عضو هیئت علمی دانشگاه علم و صنعت و دبیر نشست برگزار گردید.

در ابتدای نشست، احمد خلیلی، عضو هیئت علمی دانشگاه علم و صنعت و دبیر نشست در خصوص تجارب خارجی نواحی نوآوری پیرامون دانشگاه ­ها و نیز مطالعات مقدماتی که در خصوص ناحیه نوآوری دانشگاه علم و صنعت انجام شده است، توضیحاتی را ارایه کرد و گفت: احکام توسعه پایدار در نواحی نوآوری عبارتند از، ساماندهی شبکه معابر پیاده و سواره، نحوه اتصال به بافت پیرامونی، نظام فعالیت ­ها و ضوابط ویژه تراکمی. درنظر گرفتن اسناد فرادست و احکام و ضوابط موضوعی و موضعی آن ها، در طراحی نواحی نوآوری بسیار حائز اهمیت است. وی افزود: در ادبیات جهانی ۳۹ شاخص در طرح­ ریزی نواحی نوآوری تعریف شده ­اند که به دو دسته شاخص ­های عام و خاص قابل دسته­ بندی هستند. شاخص ­های عام شاخص ­های کلی هستند که در تمامی نقاط شهر باید رعایت شوند و شاخص ­های خاص، شاخص ­هایی می ­باشند که باید در برنامه­ ریزی و طراحی نواحی نوآوری رعایت شوند. وی در ادامه خاطر نشان کرد: یکی از اصلی ­ترین شاخص ­هایی که باید در طراحی نواحی نوآوری مدنظر قرار بگیرد، شاخص سازگاری کاربری­ ها است تا توازن در کل بافت رعایت شود.

در ادامه نشست سید مجید اسماعیل ­زاده، رئیس پارک علم­ و ­فناوری دانشگاه علم و صنعت در خصوص فلسفه ایجاد نواحی نوآوری و ارتباط آن با توسعه پایدار و زیست اجتماعی بیان داشت: توسعه نوآوری، زیست با کیفیت ­تر اجتماعی شهروندان را رقم خواهد زد. وی افزود: توجه به ابعاد ملی و منطقه ­ای و ارتباطات و ایجاد تعاملات سازنده با سایر ذی­ نفعان و ذی ­نفوذان نیز حائز اهمیت است و در نهایت خروجی کار در این مرحله از اقدامات منجر به ضوابطی خواهد شد که شهرداری­ ها و پارک­ های علم و فناوری به منظور توسعه نواحی نوآوری باید مورد توجه قرار دهند.

فرهنگ فصیحی، رئیس پارک علم و فناوری دانشگاه امیرکبیر نیز در خصوص کارکرد نواحی نوآوری اظهار داشت: در بحث نواحی نوآوری ضروری است که حوزه ­های ﻋﻠﻢ، ﻓﻨﺎوري و ﻧﻮآوري، زﻧﺠﯿﺮه ارزش ﻧﻮآوري و ﻧﻮآوري ﻓﻨﺎورانه، اﻫﻤﯿﺖ ﺗﺴﻬﯿل­ گري ﺑﺮاي ﺗﻌﺮﯾﻒ و ﺣﻞﻣﺴﺄﻟﻪ، اﻗﺘﺼﺎد داﻧﺶ ﺑﻨﯿﺎن و ﻧﻘﺶ ﻧﻬﺎدﻫﺎي واﺳﻂ، مورد بررسی قرار بگیرند. وی الزامات توسعه مکان محور نواحی نوآوری را، در گرو توجه به توسعه، اﻗﺘﺼﺎد و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰي مکانﻣﺤﻮر، تعریف درست نواحی ﻧﻮآوري، تفاوت­ های ﻧﻮآوري ﺷﻬﺮي و ﻧﻮآوري دانشگاهی، ﺗﺤﺮیک ارﺗﺒﺎط ﻋﻠﻢ و ﺟﺎﻣﻌﻪ (ﻧﻬﺎد ﻋﻠﻢ و ﻧﻬﺎد ﺟﺎﻣﻌﻪ)، پیشرانی اﻗﺘﺼﺎد داﻧﺶ­ﺑﻨﯿﺎن، تعریف ﺳﺎزوکارها و مشوق­ ها و تنظیم سیاست­ ها (ﺗﻔﺎﻫﻢ دستگاه ­ها) دانست. رئیس پارک علم و فناوری دانشگاه امیرکبیر تاکید کرد: فرایند دستیابی به موفقیت این روند، مستلزم ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻔﻬﻮم ﺣﻘﯿقی و ﻧﻪ ﺻﺮﻓﺎً آکادمیک ﻧﻮآوري، پرهیز از ﺗﺠﻮﯾﺰ ﻧﺴﺨﻪ واﺣﺪ ﺑﺮاي ﻧﻮاحی ﻧﻮآوري، اﻫﻤﯿﺖ ﻧﻘﺶ ﺷﺒکه­ﺳﺎزي و ﻧﻈﺎم ﺗﺴﻬﯿل گری، ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻧﻘﺶ ﺻﺤﯿﺢ دانشگاه­ ها، پارک ­ها و مراکز علمی و فناوری، اﻧﻌﻄﺎف ­پذیری (ﻋﺪم ﻗﻄﻌﯿﺖ­ﻫﺎ، ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ­رﯾﺰي پایدار و پادشکنندگی)، هویتﺳﺎزي (ﻃﺮاحی ﺑﺼﺮي و ﻧﻈﺎﯾﺮ آن)، ظرفیت ­سازی (ﻓﺮﺻﺖ ﻧﻤﺎﯾﺶ وکارﺑﺮدي ﺷﺪن ﻧﻮآوري­ﻫﺎ)، ﺿﺮورت ﻣﺸﺎرکت ﺳﺎﯾﺮ دﺳتگاه ­ها و ﻧﻬﺎدﻫﺎ (ﻓﺮاگیرﺷﺪن ﻣﻔﻬﻮم ﻧﺎﺣﯿﻪ ﻧﻮآوري و ﺷبکهﺳﺎزي) است.

جواد تقی ­زاده فیروزجایی، معاون فناوری و نوآوری دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی بیان کرد: ایجاد ناحیه نوآوری پیرامون دانشگاه خواجه نصیر، بدلیل پراکندگی­ پردیس ­ها در بخش ­های مختلف شهر و نیز وجود تعارض منافع، از پیچیدگی ­های فراوانی برخوردار می ­باشد. مطابق آخرین طرح ارائه شده، طرح تجمیع پردیس ­های دانشگاهی ارائه شده است. بنابراین باید توجه داشت که الگوی مدل نوآوری باز در دانشگاه ­های شهر تهران قابل اجرا است. وی خاطر نشان کرد: مدل نواحی نوآوری دانشگاه­های شهر تهران، باید براساس مأموریت ­های حل مسئله هر دانشگاه تعریف شود و بهتر است، نواحی نوآوری را در چارچوب نظام حکمرانی نوآوری، به گونه ­ای در تعامل و شبکه ­سازی با هم ایجاد نمود، تا از این طریق بتوانند در چاره­ اندیشی و حل نوآورانه پروژه­ های بزرگ کشوری مشارکت نمایند.

مهدی خاک­زند، معاون پژوهشی دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه علم و صنعت درخصوص رویکردهای کلان ایجاد نواحی نوآوری با نگاه به ناحیه نوآوری علم وصنعت بیان داشت: میزان تمایل شهرداری تهران به عملیاتی نمودن نواحی نوآوری بسیار با اهمیت است. همچنین وی به بررسی سابقه طرح ­های توسعه فیزیکی و تحولات آن در سال­ های اخیر پرداخت و به مشکلات ناشی از تملک اراضی اطراف و هزینه های اقتصادی و اجتماعی ناشی از آن اشاره کرد. وی همچنین اهمیت زمینه و بستر اجتماعی و کالبدی که نواحی نوآوری در آن­ها شکل می­ گیرد را بسیار با ارزش توصیف کرد و بیان داشت: اگرچه توسعه نواحی نوآوری، توسعه­ ای درون زا محسوب می­ شود اما بروندادهای عمیق و قابل تأملی نیز دارد.

علی فرنام، مدیر گروه عمران و شهرسازی مرکز تحقیقات مجلس شورای اسلامی­ با اشاره به اینکه نواحی نوآوری در واقع نسل آخر پارک­ های علم و فناوری است گفت: پرستیژ و تصویر این نواحی، ارتباط آنها با مراکز دانشگاهی، لوکیشن آنها در شهر، حضور مؤسسات بزرگ و دسترسی به بازار از جمله دلایلی است که شرکت­ های دانش­ بنیان، استارت ­آپ ها یا شرکت­ های فناور و نوآور، نواحی نوآوری را جهت جانمایی انتخاب می­ نمایند. وی در ادامه ابراز داشت: ایران، پنجمین کشور به لحاظ تعداد پارک­ های علم و فناوری است اما در مبحث کیفیت فناورانه، حتماً مباحث قابل توجهی وجود دارد. در ادامه وی سه دارایی اساسی در ایجاد نواحی نوآوری را، اقتصاد، کیفیت کالبدی – فضایی و شبکه ­سازی معرفی نمود و بیان داشت: مراکز شهر، بافت­ های فرسوده و نواحی پیرامونی شهری، فضاهای مساعدی جهت ایجاد نواحی نوآوری هستند.

در ادامه نشست مصطفی سیادت موسوی، رئیس ناحیه نوآوری دانشگاه علم و صنعت بر شکل مشوق ­ها در شکل­ گیری نواحی نوآوری تأکید و بیان داشت: نواحی نواوری می­ توانند ویترین خوبی برای ایجاد نگاه مثبت به مقوله دانش و فناوری باشند.

در بخش پایانی نشست مهدی حمزه ­نژاد، بیان کرد: نواحی نوآوری باید براساس راهبردهای منطق ه­ای متفاوتی طراحی شوند و در نهایت این راهبردها باید بتوانند در چارچوب­ های برنامه­ ریزی و طراحی طرح تفصیلی و سیاست گذاری و دستورالعمل­ ها نمود یابند. به علاوه بهره ­گیری از الگوی مشارکتی شرکت ­ها و مردم شاید یکی از بهترین الگوهای تلفیقی در طراحی و برنامه ­ریزی نواحی نوآوری محسوب شود.