پیش نیازهای تامین مسکن کم درآمدها

مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران

نشست علمی – تخصصی «الزامات و پیش نیازهای تامین مسکن کم درآمدها» به همت مدیریت مطالعات معماری و شهرسازی مرکز و با همکاری دانشگاه خوارزمی و با حضور فرهاد خاکی‌پور، مدیر دفتر مشارکت‌های مردمی بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، مسعود فراهانی، پژوهشگر دفتر مطالعات اجتماعی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، آزاده خاکی، عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی و مهران احسانی، پژوهشگر معماری و طراحی شهری مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران و دبیر نشست برگزار شد.

در ابتدای جلسه مهران احسانی، پژوهشگر معماری و طراحی شهری مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران با تاکید بر اهمیت موضوع تامین مسکن برای گروه‌های کم درآمد گفت: بحران ‌مستمر ‌مسکن ‌کشور ‌که‌ در ‌سال های ‌اخیر‌ روند رو به رشدی هم داشته ‌تبعات‌ بسیاری ‌برای ‌کشور ‌به‌خصوص‌ گروه‌های ‌کم‌درآمد ‌به ‌همراه ‌داشته ‌است. حل این بحران نیازمند ‌‌سیاست گذاری‌ چند وجهی کلان ملی ‌و ‌منطقه‌ای ‌و‌ شهری ‌است.‌ وی ادامه داد: بخشی از این سیاست گذاری‌ها ‌در ‌دستور ‌کار‌ دولت ‌قرار‌داشته ‌و ‌دارد،‌ اما ‌نقش‌آفرین ‌اصلی ‌‌سیاست گذاری ‌‌شهری‌، شهرداری‌ها ‌هستند ‌که‌ به ‌طور ‌مستقیم‌ و به طرق مختلف بر عرضه مسکن از ‌جمله‌ صدور‌ پروانه‌های‌ ساخت وساز، پروانه‌های ‌تخریب‌ و‌ نوسازی و… کنترل دارند و می‌بایست با همکاری نهادهایی نظیر وزارت راه و شهرسازی، بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، قرارگاه‌های مسکن و نظایر اینها به حل این مشکل بپردازند.

این پژوهشگر معماری و طراحی شهری خاطرنشان کرد: با توجه به اهمیت موضوع، مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران طرح‌های پژوهشی مختلفی را در این حوزه به اجرا رسانده است مانند طرح پژوهشی سند سیاستی نحوۀ مداخلات مدیریت شهری در موضوع مسکن در شهر تهران، و یا طرح مطالعاتی راهنما، الگو و جزئیات اجرایی طراحی مسکن انعطاف‌پذیر گروه‌های کم‌درآمد با تاکید بر محله‌های هدف بازآفرینی شهری که هرکدام تمرکز خود را بر وجه خاصی از این موضوع و ‌‌سیاست گذاری‌ چند وجهی گذاشته‌اند و این نشست در نظر دارد به طرح عمومی نتایج حاصل از این پژوهش‌ها بپردازد.

در ادامه این نشست تخصصی، آزاده خاکی، عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی و مجری پروژه مطالعاتی «راهنما، الگو و جزئیات اجرایی طراحی مسکن انعطاف‌پذیر گروه‌های کم‌درآمد با تاکید بر محله‌های هدف بازآفرینی شهری»، به یافته‌ها و خروجی‌های این طرح پرداخت و گفت: رویکردی که این مطالعه به دنبال آن است این است که به مخاطبان خود، پیشنهاداتی طراحانه جهت انعطاف پذیری روابط فضایی مسکن ارائه دهد تا علاوه بر ایجاد شفافیت و رفع سردرگمی‌های موجود در تعریف انعطاف پذیری و فرایندهای مرتبط با آن، موجب کاهش هزینه ساخت و نگهداشت و همچنین افزایش کارایی ساختمان ها برای برهه‌های مختلف زندگی و شرایط خاص زندگی روزمره شود.

مسعود فراهانی، پژوهشگر مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی و مجری طرح مطالعاتی سند سیاستی نحوۀ مداخلات مدیریت شهری در موضوع مسکن در شهر تهران به مواردی که در قانون‌های بالادستی بر تامین مسکن گروه‌های کم در آمد شهری پیش بینی شده است اشاره کرد و گفت: سیاست گذاری ‌مسکن‌ در‌  نظام ‌مدیریت‌ و‌  برنامه‌ریزی شهری تهران‌ نیازمند ‌بازنگری ‌اساسی‌ است‌ تا ‌در‌ خدمت ‌حل‌و‌فصل ‌بحران‌ مسکن ‌باشد.

وی اظهار داشت: افزایش سهم قیمت زمین در ساخت و سازهای شهری، بی برنامگی در زمینه ساخت واحدهای مسکونی استطاعت پذیر، جداسازی و طرد اجتماعی در محلات شهری، تخریب و نوسازی زودرس موجودی مسکن قابل استفادۀ شهر، اعیان نشین سازی و جابجایی اجباری مستأجران و گسترش اشکال مختلف بی خانمانی از جمله مسایل و چالش‌های حوزه سیاست گذاری مسکن کم درآمدها هستند که می‌بایست با راهبردهای مناسب به مقابله با آنها پرداخت.

فرهاد خاکی پور، مدیر دفتر مشارکت‌های مردمی بنیاد مسکن انقلاب اسلامی و رییس انجمن خیرین مسکن ساز با اشاره به اقدامات بنیاد مسکن انقلاب اسلامی در تامین مسکن برای روستاییان و همچنین خانوارهای دارای دو فرزند معلول با همکاری سازمان زمین و مسکن گفت: در هر دوره بنا به ضرورت حرکت‌هایی در جهت تامین مسکن دهک‌های پایین معیشتی انجام شده است که مسکن مهر، مسکن امید، نهضت ملی مسکن و نظایر این ها بخشی از این اقدامات بوده اند. وی تاکید کرد: عمده مسایل و مشکلاتی که در این حوزه بر آن روبرو هستیم فقدان ساختارهای همکاری میان بخشی در سازمان ها و نهادهای متولی این امر بوده است که ایجاد این ساختارها و پایبندی به آنها می‌تواند در بهبود وضعیت ساخت و سازهای شهری موثر باشد.

مدیر دفتر مشارکت‌های مردمی بنیاد مسکن انقلاب اسلامی در این راستا به تفاهم نامه های منعقد شده میان بنیاد مسکن انقلاب اسلامی و سایر نهادها و سازمان های دخیل اشاره کرد و همکاری و همبستگی سازمانی و نهادی در سه سطح کلان، میانی و خرد را از ضروریات این حوزه برشمرد.