رشد صنعت سنگ در ترکیه

به گزارش شهرداران در این جستاربر خلاف رویه های معمول مقالات دانشگاهی تصمیم گرفتم که تحلیلی ساده فارغ از اعداد و ارقام برای مخاطبان بزرگ صنعت سنگ و معدن با زبانی ساده دلایل رشد صنعت سنگ ترکیه را بیان کنم. هدف از طرح موضوع در وهله اول استفاده از تجربیات کشورهای موفق و امتحان نکردن شیوه هایی است که در دنیا آزمایش خود را پس داده است.سپس با الهام ازمشاهیر معروف و استفاده از خرد جمعی و بومی سازی سایر برنامه ها مسیر رسیدن به توسعه پایدار و صادرات سنگ در ایران هموار شود.

کشور ترکیه از قدیم الایام با ایتالیا و اروپا ارتباط نزدیک داشته است و شاید همین نزدیکی به اروپا فرصت قرار گرفتن در جمع قدرت های منطقه ای را به ترکیه داده است. سوال اولی که به ذهن خطور می کند این است که جمهوری ترکیه همسایه غربی ایران چطور به صحنه بین المللی بازار سنگ وارد و جزء بازیگران اصلی این بازار شد؟ به نظر می رسد که این روند در سند توسعه این کشور که در دهه ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰ میلادی در حال تدوین بوده ، دیده شد والویت اصلی سرمایه گذاری در صنعت سنگ و معدن با یک برنامه منسجم وعزم ملی محقق گردید. شایان ذکر است که برنامه توسعه و نقشه راه ترکیه با تکیه بر توانمندی و پتانسیل ها و مزیت رقابتی مطرح شده است .به صورتیکه برای پیشرفت از واقعی کردن نرخ ها  در بخش های گوناگون و مرتبط با هم از جمله ذخیره سازی  آب،کشاورزی،نساجی،توریسم،ساخت و ساز وفعال کردن صنعت سنگ و معدن هزینه گردید.یکی از نکات مهمی که لازم است مورد مداقه قرار گیرد ؛ این نکته است که با در نظر گرفتن سرانه مصرف؛ بایستی حداکثر تولید سنگ ترکیه صادر شود.مورد دوم ارتباط فعال صنعت با دانشگاه ها است(مثل دانشگاه افیون،استامبول،و…) و مشاهده می شود که در طرح مورد نظر از تمامی مطالعات معدنی ترکیه استفاده شده و بارها و بارها توسط صاحب نظران مختلف مورد تقد قرار گرفته است و به طور قطع به یقین مزیت رقابتی ترکیه(مثل ایران) در سنگهای روشن (ماربل)مشهود است.مورد سوم نقش موثر تشکلها در اداره این صنعت از استخدام و آموزش افراد تا شرکت در نمایشگاهها است و دولت در طی بیست و پنج سال اخیر صرفا” ناظر بر اجرای صحیح نقشه راه بوده و با دادن انواع مشوق ها ؛بسیار در این زمینه کمک کرده است و با اتصال حلقه های مختلف معدن، فرآوری در کارخانه جات،بازرگانی،خوشه ها و شبکه های کسب و کار محلی و بین المللی بسیار موثر بوده است.دولت ترکیه با استفاده از ابزارهای موجود و مطالعه دقیق بازارهای هدف شیوه های مختلف را برای بدست آوردن حداکثر ارزش افزوده به کار گرفت.در فاز اول تولید حداکثری و با کیفیت کوپ در معادن ترکیه در دستور کار قرار گرفت .همانطور که مستحضرید معادن ترکیه مخصوصا” در منطقه(burdur) آب و هوای سرد و بارانی برفی داشته و فعالیت مستمر در آنها به آسانی میسر نیست.شروع موفق ترکیه در اصلاح روند کاری معادن از سنتی به مدرن است و دولت با وضع انواع مشوق ها،استخدام متخصصین زمین شناس ،ایجاد آزمایشگاهها ورعایت استاندارد ،وام با بهره بسیار اندک ؛ماشین آلات به روز،هماهنگی کامل بین ارگانهای ذیربط و قوانین حامی تولید توانسته به این بخش رونق ببخشد.علی الرغم تیپ سنگ های شناخته شده در ترکیه بیشترین تمرکز این کشور بر روی مرمریت و تراورتن است و به علت ضعف اطلاع رسانی همسایگان و رقبا از جمله ایران در تخمین ذخایر قطعی و احتمالی این کشور اغراق شده است وشایان ذکر است که سنگهای روشن ایران از حیث کیفیت و تنوع و گستردگی منابع نسبت به سنگهای ترکیه ارجح باشند. شاید مهمترین وجوه ممیزه صنعت سنگ ترکیه با ایران ،اشتغال مستقیم؛ بهره وری و قیمت تمام شده محصول باشد.

در طی این برنامه راههای دسترسی از جمله راه آهن،آسفالت و اتصال نقاط کلیدی به بنادر و فرودگاهها تکمیل و توسعه پیدا کرد.در تصاویر زیربه وضوح تفاوت زیر ساخت ها در ایران و کشور ترکیه را مشاهده فرمایید.اهمیت اتصال خطوط مختلف مخصوصا” راه آهن ایران به ترکیه در رسیدن به بازار اروپا با هزینه اندک است. همچنین استفاده از روش های بین المللی حمل محموله های صادراتی و وارداتی(FOB.CIF.CFR)باعث تکمیل روند و حضور مستمر در بازارهای هدف این کشور شده است.در شکل فوق به محل قرار گیری ازمیر و بورسا توجه کنیم.

هدف از مقایسه خطوط ارتباطی ایران و ترکیه در نظر گرفتن تمام شرایط و بسته های تشویقی است و درک این مطلب که چطور با درنظر گرفتن جمیع جهات قیمت تمام شده تولید را به حداقل رساند.همزمان با رشد تولید فاز بعدی یعنی واردات دستگاهها و ابزار آلات مدرن و همزمان مهندسی معکوس این وسایل برای ساخت در داخل کشور شروع شد تا امکان رقابت و تولید در داخل کشور به وجود آید.در فاز سوم با استفاده از خصوصیات مشترک زبانی و اشتراکات فرهنگی افرادی تحت عنوان طراح،سازنده، آرشیتکت،پیمانکار و…..به کشورهای مختلف اعزام گردید تا سنگهای تولیدی ترکیه را در پروژه های خود استفاده کنند .این روند را به راحتی در کشورهای حوزه (CIS)  می توانید مشاهد فرمایید.محصولات سنگی ترکیه اکنون می توانست به صور مختلف در پروژه ها کار شود.البته از شروع طرح تا کنون همواره موضوع صادرات همزمان کوپ و بریده در دستور کار بوده است.تقریبا” از سال ۲۰۰۴ میزان رشد کشور ترکیه پیشرفت چشمگیری را نشان می دهد تا اینکه در سنوات اخیر به مرز دو میلیارد دلار نزدیک شده است.

درباره استانهای سنگی معروف ترکیه عبارتند از:

که از این تعداد دو استان(Denizli-karaman)  قطبهای تراورتن بوده و مابقی استانها قطب مرمریت(ماربل)محسوب می شوند.Bursa-denizli-burdur-karaman-afyon-balikesir-mugla

شایان ذکر است که مساله صادرات کوپ را ؛ نباید خام فروشی ارزیابی کرد.چون در صادرات کوپ همواره ارزش افزوده بیشتری حاصل شده و سنگ ترکیه به رایگان در کشورها و پروژه های مختلف معرفی می شودواین رویه غیر از ترکیه در بقیه کشورهای مطرح هم رواج دارد.یکی دیگر از استراتژی های بکار گرفته در کشور ترکیه سرمایه گذاری در تمام بازارها بوده است به این صورت که به مرور هولدینگ های مختلف معدنی و صنایع سنگ به وجود آمد و هر کدام در قسمتی از بازار از قبیل اسلب،تایل،موزاییک،آنتیک،حجاری و مجسمه و…. ایفاء نقش کردند.سهم عمده ای از این رشد مرهون حضور در کشورهای مختلف و ثروتمند است در حالیکه بازار کشورهای آمریکای شمالی و کانادا که بازار سنتی ایتالیا در دهه ۷۰ و ۸۰ میلادی محسوب می شد به تدریج از دست این کشور خارج شد و یکی از قدرت نوظهور در منطقه همین کشور ترکیه بود که توانست سهمی از این بازار پرسود را بدست بیاورد. ارتباط با خوشه های کسب و کار و شبکه های محلی و بین المللی همواره وجود داشته و جالب این است که برنامه ریزی نمایشگاهی صنعت سنگ ترکیه همواره یا مشاوره و هم افزایی انجام شده است و ارتیاط برای تجار خارجی به راحتی برنامه ریزی شده است.جالب است بدانید که انواع تشکل های نظام مهندسی اعم ازمهندسین معمار نقش بسیار  مهمی در پیشبرد این روند داشته و با صرف وقت وهزینه و برنامه ریزی عالی در سایر امور مانند شیوه های نصب خشک هم مهارت بدست بیاورند و با آموزش افراد در این حرفه ها در حقیقت شبکه تبلیغات و فروش خود را گسترش بدهند.به نظر بنده استراتژی صادراتی ترکیه در بخش نمایشگاهی عمدتا” روی دو نمایشگاه متمرکز است:

نمایشگاه سنگ ازمیر: شهر ازمیر شهری است باستانی و زیبا که توانسته از سنت به مدرنیته تغییر چهره دهد و با داشتن انواع مظاهر هنر،سرگرمی و موزه ها در جذب گردشگران فرهنگی موفق باشد..شهری توریستی و با زیر ساختهای حمل و نقل است و انتخاب محل نمایشگاه به احتمال زیاد از این ازیر ساختها استفاده شده وصنعت توریسم را گسترش دهد.انتخاب این شهر به دلیل موقعیت ممتاز بندری و سرمایه اجتماعی موجود در آن انتخابی هوشمندانه بوده است.محیط علمی و دانشگاهی شهر عملا” این شهر را در زمره مراکز تحقیقاتی قرارداده و با نماهای گوناگون و آثار تاریخی متعدد توجه خریداران سنگ مخصوصا” اروپا را به خود جلب کرده است.

نمایشگاه سنگ بورسا:چهارمین شهر بزرگ ترکیه است که با موضوع جمع آوری کوپ از تمام کشورهای مطرح و تولید کنندگان قوی تجهیز شده است.عمده فعالیت نمایشگاه روی کوپ سنگ است و در زمینه صنعت نمایشگاهی پیشرفت داشته است.بورسا نیز مانند ازمیر یک مرکز توریستی و دارای بازارهای متعدد و مکانهای دیدنی است.نکته دیگر وجود فضای سبز و پارک های گوناگون و مجاورت دریاچه ازتیک بوده و فضا سازی شهر از معماری منظر خاصی سود برده است و تاثیر معماری پارسی و روم در مساجد این شهر به وضوح به چشم می خورد.وجود هتل های متعدد از جمله هتل های دارای آب معدنی گرم (RESORT HOTEL) اقامت برای گردشگران و بازدید کنندگان از نمایشگاه را آسان کرده است.البته ترکیه در الهام از صنعت سنگ چین تلاش می کند که نمایشگاه سنگ مرمر در استانبول نیز جایگاه نمایشگاه یونفوی چین را پیدا کند و دیگر آنکه اتحادیه ملی صادر کنندگان استانبول در برگزاری نمایشگاه مارمو مک و شیوتو چین مشارکت دارند.در شکل شماره شش ترمینال ها و نمایشگاههای سنگ ترکیه را مشاهده می فرمایید.

نشریه دنیای سنگ(tasdunyasi ) مجله ای است که با همکاری شرکت (bnp) به زبان ترکی و تیراژ ماهانه ۵۰٫۰۰۰ نسخه در سراسر دنیا منتشر می شود.این مجله به علاوه مجله( MARBLE TREND) از سال ۲۰۰۷ میلادی نقش اطلاع رسانی و انعکاس اخبار صنعت نمایشگاهی در ترکیه را به عهده دارند.

با توجه به مطالب فوق رموز موفقیت برنامه صنعت سنگ ترکیه  می توان به موارد زیر اشاره کرد:

۱-ارزیابی وضعیت موجود والگو برداری صحیح از رقبا

۲-تولید وسیع همزمان کوپ و بریده به منظور حضور در بازار

۳-تسهیل شرایط تولید و سرمایه گذاری در معادن و کارخانجات فرآوری

۴-نمایشگاه و ایجاد وارتباط با خوشه هاوشبکه های کسب و کار فعال صنعت سنگ

۵-سرمایه گذاری در تمام بازارهای سنگ دنیا(در کشورهای مختلف و در انواع مختلف سنگ ،این روند مشابه چین بوده است)

۶-ارتقاء سرمایه های اجتماعی (آموزش –توسعه بازار در کشورهای منطقه،سرمایه گذاری های خارجی)

۷- ارائه مشوق هاو حمایت های دولتی